Πόση ακτινοβολία θα πάρω γιατρέ; είναι επικίνδυνη;
– Έχει πολλή ακτινοβολία η Πανοραμική που θα κάνει το παιδί μου; Εξαρτάται από το είδος/τεχνολογία της Πανοραμικής, την κατάσταση του εξοπλισμού και την γνώση του προσωπικού. Αν γίνει με σύγχρονο ψηφιακό μηχάνημα με ανιχνευτή (sensor) Flat Panel η δόση είναι ελάχιστη και δεν ενέχει κινδύνους για το παρόν ή το μέλλον του παιδιού (ούτε καν του εμβρύου). Αν γίνει με ένα παλιό αναλογικό μηχάνημα και μετά ψηφιοποιηθεί η πιθανή δόση είναι πολλαπλάσια (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι επικίνδυνη). Ίσως ένα παλιάς τεχνολογίας ψηφιακό πανοραμικό με ελλιπή συντήρηση να δίνει μεγαλύτερη δόση.
– Η οδοντιατρική τομογραφία έχει δόση σαν μια αξονική τομογραφία;
Όχι η τεχνολογία CBCT έχει σημαντικά χαμηλότερες δόσεις ακτινοβολίας από την ιατρική αξονική τομογραφία. Αν μάλιστα έχει και τεχνολογία Ultra Low Dose, τότε η δόση είναι ασύγκριτα χαμηλότερη.
-Είμαι έγκυος, μπορώ να κάνω πανοραμική ή CBCT;
Η απάντηση είναι ναι. Εμείς φροντίζουμε γενικά να βάζουμε πρόσθετη προστασία για το ενδεχόμενο η γυναίκα να μην το γνωρίζει. Αλλά και χωρίς ειδική προστασία, η δόση που θα πάρει το έμβρυο δεν θα το βάλει σε κίνδυνο αν τηρηθούν οι προϋποθέσεις σωστού μηχανήματος και τεχνικής.
Θα σας παραπέμψω αρχικά στη σελίδα της Παγκόσμιας επιτροπής ατομικής ενέργειας και σε ανάλογες ιστοσελίδες ενημέρωσης.
https://www.iaea.org/resources/rpop/health-professionals/dentistry/radiation-doses
Ειδικά για τα παιδιά υπάρχει ο οργανισμός Image Gently αφιερωμένος στην ενημέρωση γονιών αλλά και επαγγελματιών σχετικά με την ακτινοπροστασία των παιδιών. Συμμετέχουμε από το 2014 στο πρόγραμμα.
https://www.imagegently.org/Procedures/Dental
Δυό λόγια λοιπόν για τις μονάδες μέτρησης που προκαλούν σύγχυση ακόμη και στους γιατρούς.
Η δόση μετρημένη από το μηχάνημα είναι μια αντικειμενική δόση εισόδου και η μέτρηση γίνεται σε
Gy (Gray), mGy, μGy. Σαν μέτρο σύγκρισης είναι πολύ χρήσιμο για εμάς αλλά πρακτικά αδιάφορο για τις στοχαστικές επιπτώσεις στην υγεία σας.
Για παράδειγμα στην οδοντιατρική τομογραφία κωνικής δέσμης (CBCT) διαπιστώσαμε ότι με τα νέα μας μηχανήματα και το πρωτόκολο Ultra Low Dose, σε συγκριτική εξέταση παιδιού πετύχαμε να έχουμε την ίδια ποιότητα εικόνας με το 25% της δόσης της αρχικής εξέτασης.
Το μηχάνημα όμως δεν “ξέρει” τι θα ακτινοβολήσουμε με την δόση αυτή και τις πιθανές επιπτώσεις.
Εδώ υπεισέρχεται η μέτρηση σε mSy, μSy, που μας δίνει την δόση σε συνάρτηση με το όργανο ή περιοχή που ακτινοβολείται. Υπάρχουν συντελεστές που καθορίζουν ότι για παράδειγμα επειδή τα άκρα ή ο εγκέφαλος είναι πολύ ανθεκτικότερα όργανα τα μSy είναι πολύ λιγότερα από όσα αν ακτινοβολήσουμε την κοιλιά. Επίσης έχουν σημασία μελέτες επίπτωσης στην ακτινοβόληση του εμβρύου. Έχει προκύψει ότι οι οδοντιατρικές ακτινοβολήσεις δεν έχουν επίπτωση στο έμβρυο ακόμη και αν δεν έχει μπει καμιά πρόσθετη προστασία. Αυτό αφορά στην ενημέρωση γυναικών που υποβλήθηκαν σε ακτινολογικό οδοντιατρικό έλεγχο και κατόπιν διαπίστωσαν την εγκυμοσύνη. Στις γυναίκες που το αναφέρουν πρέπει πάντα να παίρνουμε μέτρα προστασίας ακόμη και μόνο για ψυχολογικούς λόγους ώστε να αποβάλλουν τους φυσιολογικούς φόβους τους. Όπως φαίνεται από τα links που παρέθεσα, μια πρακτική αναλογία είναι η αντιστοίχηση με την ημερήσια δόση που παίρνουμε καθημερινά από το περιβάλλον. Θεωρητικά η δόση από τα αμιγώς ψηφιακά συστήματα DR, έχουν πολύ μικρότερες δόσεις από τα αναλογικά ή από τα μικτά ψηφιακά CR. Δυστυχώς υπάρχουν πολλά ψηφιακά συστήματα που δίνουν πολύ μεγάλες δόσεις είτε γιατί είναι παλιοί οι αισθητήρες τους και έχουν φθαρεί, είτε ακόμη χειρότερα επειδή δεν έχουν καν άδεια λειτουργίας από την Ελληνική επιτροπή ατομικής ενεργείας (Δημόκριτος) και κατά συνέπεια δεν υποβάλλονται στους απαιτούμενους αρχικούς ελέγχους και επανελέγχους και το προσωπικό δεν είναι εκπαιδευμένο (πχ βοηθός οδοντιάτρου δεν έχει τις γνώσεις να εκτελεί πανοραμικές ή τομογραφίες) ενώ και οι οδοντίατροι απαιτείται να έχουν ειδικές μεταπτυχιακές σπουδές. Να μην ανησυχείτε λοιπόν για τις επιπτώσεις. Να κάνετε σωστές επιλογές και έρευνα για να έχετε την βεβαιότητα ότι η εξέταση γίνεται σωστά και με την λιγότερη δυνατή δόση.
Τέλος αν σας ενδιαφέρει να δείτε την πραγματική διαγνωστική λογική δείτε το:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26730375